თანამედროვე ცხოვრება ვერ წარმომიდგენია მაღალტექნოლოგიური გაჯეტებისა და ყველანაირი მოწყობილობების გარეშე. ყველა სახლს აქვს პერსონალური კომპიუტერი და დღეს მობილურ ტელეფონებსაც კი აქვთ საკუთარი პროცესორი და ფუნქციონირებით საკმაოდ ჩამოუვარდებიან საშუალო კომპიუტერებს.
თანამედროვე კომპიუტერები პრაქტიკულად უსაზღვრო შესაძლებლობების უზარმაზარი, შესანიშნავი სამყაროა, მაგრამ ეს ყოველთვის ასე არ იყო. ელექტრონული კომპიუტერების განვითარების ისტორია იმდენად რთულია, რომ მას რამდენიმე მნიშვნელოვანი ეტაპი აქვს. ექსპერტები კომპიუტერის განვითარების ეტაპებს "თაობებს" უწოდებენ და დღეს ისინი ხუთია.
როგორ დაიწყო ეს ყველაფერი
კაცობრიობა ყოველთვის ცდილობდა გამარტივდეს ყველა სახის გამოთვლები და გამოთვლები. გამოთვლის პირველი მოწყობილობები გაჩნდა ძველ საბერძნეთში და სხვა ანტიკურ სახელმწიფოებში. მაგრამ მთელი ეს მარტივი ტექნიკა პრაქტიკულად არაფერ შუაშია კომპიუტერთან. ელექტრონული კომპიუტერების ყველაზე მნიშვნელოვანი მახასიათებელია პროგრამირების უნარი.
მეცხრამეტე საუკუნის დასაწყისში ინგლისელმა მათემატიკოსმა ჩარლზ ბებიგმა გამოიგონა უნიკალური და შეუდარებელი მანქანა, რომელიც შემდეგ მან თავის თავს დაარქვა. ბაბეიჯის მანქანა განსხვავდებოდა თვლის სხვა არსებული ინსტრუმენტებისგან იმით, რომ მას შეეძლო დაზოგა სამუშაო შედეგები და გამომავალი მოწყობილობებიც კი ჰქონდა. დღეს მრავალი ექსპერტი ნიჭიერი მათემატიკოსის გამოგონებას თანამედროვე კომპიუტერების პროტოტიპად თვლის.
Პირველი თაობა
პირველი ელექტრონული კომპიუტერი, რომელიც ფუნქციონალურად სრულად ჰგავს თანამედროვე კომპიუტერებს, შეიქმნა ჯერ კიდევ 1938 წელს. ამბიციური ინჟინერი, გერმანული წარმოშობით, კონრად ზუსე, შეიკრიბა ერთეული, რომელმაც მიიღო ლაკონური სახელი - Z1. მოგვიანებით, მან რამდენჯერმე გააუმჯობესა და შედეგად გამოჩნდა Z2 და Z3. თანამედროვეები ხშირად ამტკიცებენ, რომ მხოლოდ Z3 შეიძლება ჩაითვალოს Zuse- ის ყველა გამოგონების სრულფასოვან კომპიუტერად და ეს საკმაოდ სასაცილოა: ერთადერთი, რაც განასხვავებს Z3- ს Z1- სგან, არის კვადრატული ფესვის გამოთვლის შესაძლებლობა.
1944 წელს გერმანიიდან მიღებული დაზვერვის წყალობით, ამერიკელმა მეცნიერთა ჯგუფმა IBM– ის მხარდაჭერით მოახერხა Zuse– ს წარმატების გამეორება და შექმნა საკუთარი კომპიუტერი, რომელსაც MARK 1. უწოდეს. მხოლოდ ორი წლის შემდეგ ამერიკელებმა ფანტასტიკური ნახტომი მოახდინეს იმ დროისთვის - მათ ააწყვეს ახალი მანქანა სახელწოდებით ENIAC. სიახლის შესრულება ათასჯერ მეტი იყო, ვიდრე წინა მოდელები.
პირველი თაობის მანქანების დამახასიათებელი მახასიათებელია მათი ტექნიკური შინაარსი. იმ წლების კომპიუტერული დიზაინის მთავარი ელემენტი იყო ელექტრო ვაკუუმური მილები. ასევე, პირველი კომპიუტერები მართლაც უზარმაზარი იყო - ერთმა ეგზემპლარმა დაიპყრო მთელი ოთახი და უფრო პატარა ქარხანას ჰგავდა, ვიდრე რაიმე გამომთვლელი ერთეული.
რაც შეეხება ფუნქციონალურობას, ისინი საკმაოდ მოკრძალებული იყვნენ. პროცესორების გამოთვლითი მოცულობა არ აღემატებოდა რამდენიმე ათას ჰერცს. მაგრამ ამავე დროს, პირველ კომპიუტერებს უკვე ჰქონდათ მონაცემთა დაზოგვის შესაძლებლობა - ეს გაკეთდა მუშტიანი ბარათების გამოყენებით. პირველი მანქანები არამარტო უზარმაზარი, არამედ ძალზე რთული ასათვისებელიც იყო. მათთან სამუშაოდ სპეციალური უნარ-ჩვევები და ცოდნა იყო საჭირო, რომელთა ათვისება ერთ თვეზე მეტხანს უნდა განხორციელებულიყო.
მეორე თაობა
ელექტრონული კომპიუტერების განვითარების მეორე ეტაპის დასაწყისად ითვლება მეოცე საუკუნის 60-იანი წლები. შემდეგ კომპიუტერის ტექნიკური შინაარსი თანდათანობით შეიცვალა ნათურებიდან ტრანზისტორებზე. ამ გადასვლამ მნიშვნელოვნად შეამცირა კომპიუტერების ზომა. მათი შენარჩუნება მნიშვნელოვნად ნაკლებ ელექტროენერგიას მოითხოვდა, მაგრამ მანქანების მუშაობამ, პირიქით, იმატა.
ასევე ამ დროს ვითარდებოდა პროგრამირების მეთოდები, გაჩნდა უნივერსალური ენები კომპიუტერებთან "კომუნიკაციისთვის" - "COBOL", "FORTRAN".ახალი პროგრამული შესაძლებლობების წყალობით, ბევრად გამარტივდა მანქანების შენარჩუნება, გაქრა პროგრამირების პირდაპირი დამოკიდებულება კონკრეტულ კომპიუტერულ მოდელებზე. გამოჩნდა ინფორმაციის შესანახი ახალი მოწყობილობები - მაგნიტური დრამი და ფირები მოვიდა, რომ შეცვალონ მუშტიანი ბარათები.
მესამე თაობა
1959 წელს ამერიკელმა მეცნიერმა ჯეკ კილბიმ კიდევ ერთი მიღწევა შეიტანა კომპიუტერების განვითარებაში. მისი ხელმძღვანელობით, მეცნიერთა ჯგუფმა შექმნა მცირე ზომის ფირფიტა, რომელზეც შეიძლება განთავსდეს ნახევარგამტარული ელემენტების უზარმაზარი რაოდენობა. ამ დიზაინებს "ინტეგრირებულ წრეებს" უწოდებენ.
ასევე, 60-იანი წლების ბოლოს კილბის კომპანიამ მიატოვა მილის და ნახევარგამტარული კონსტრუქციები და კომპიუტერი მთლიანად ინტეგრირებული სქემებიდან ააწყო. შედეგი აშკარა იყო: ახალი კომპიუტერი ასჯერ მეტი იყო ვიდრე ნახევარგამტარული კოლეგები, ოპერაციების ხარისხსა და სიჩქარეში არაფერი დაკარგა.
უფრო მეტიც, მესამე თაობის ტექნიკის კომპონენტებმა არა მხოლოდ შეამცირეს წარმოებული კომპიუტერების ზომა, არამედ შესაძლებელი გახადეს კომპიუტერების ენერგიის მნიშვნელოვნად გაზრდა. საათის სიხშირემ გადაკვეთა ხაზი და უკვე გათვლილი იყო მეგაჰერციში. ფერიტის ელემენტებმა RAM– ში მნიშვნელოვნად გაზარდა მისი მოცულობა. გარე დისკები უფრო კომპაქტური და მარტივი გახდა, მოგვიანებით მათ დაიწყეს ფლოპი დისკების შექმნა და წარმოება მათ საფუძველზე.
სწორედ ამ პერიოდში შეიქმნა კომპიუტერთან ურთიერთობის ყველაზე მოსახერხებელი გზა - გრაფიკული ეკრანი. გამოჩნდა ახალი პროგრამირების ენები, რომელთა სწავლა უფრო მარტივი და ადვილია.
მეოთხე თაობა
ინტეგრირებულმა სქემებმა თავიანთი გაგრძელება იპოვნეს დიდ ინტეგრირებულ სქემებში (LSI), რომლებიც შედარებით მცირე ზომის ბევრ სხვა ტრანზისტორს ერგება. 1971 წელს ლეგენდარულმა Intel კომპანიამ გამოაცხადა შეუდარებელი მიკროსქემების შექმნის შესახებ, რაც ფაქტობრივად გახდა ყველა მომდევნო კომპიუტერის ტვინი. Intel მიკროპროცესორი მეოთხე თაობის ელექტრონული კომპიუტერების განუყოფელი ნაწილი გახდა.
RAM– ის მოდულებმა ასევე დაიწყეს ფერიტიდან მიკროცირკულატურამდე შეცვლა, კომპიუტერების სამუშაო ინტერფეისი იმდენად გამარტივდა, რომ რიგით მოქალაქეებს შეეძლოთ ადრე გასაოცრად რთული ერთეულის გამოყენება. 1976 წელს ნაკლებად ცნობილმა კომპანია Apple- მა, სტივ ჯობსის ხელმძღვანელობით, ააწყო ახალი მანქანა, რომელიც გახდა პირველი პერსონალური კომპიუტერი.
რამდენიმე წლის შემდეგ, IBM– მა ლიდერობა მიიღო პერსონალური კომპიუტერების წარმოებაში. მათი კომპიუტერული მოდელი (IBM PC) გახდა საერთაშორისო ბაზარზე პერსონალური კომპიუტერების წარმოების ეტალონი. ამავდროულად გამოჩნდა აკადემიური დისციპლინა, რომლის გარეშეც ძნელი წარმოსადგენია თანამედროვე სამყარო - კომპიუტერული მეცნიერება.
მეხუთე თაობა
ჯობსის პირველმა კომპიუტერმა და IBM– ის ინოვაციურმა მიდგომამ კომპიუტერულ წარმოებაში ფაქტიურად ააფეთქეს ტექნოლოგიების ბაზარი, მაგრამ 15 წლის შემდეგ მოხდა კიდევ ერთი მიღწევა, რამაც ეს ლეგენდარული მანქანები უკან დატოვა. 90-იან წლებში დაიწყო მეხუთე და დღეს ბოლო თაობის ელექტრონული კომპიუტერების აყვავება.
კომპიუტერულ ტექნოლოგიის სფეროში მომდევნო მიღწევა, მრავალი თვალსაზრისით, ხელი შეუწყო სრულიად ახალი ტიპის მიკროცირკულაციების შექმნას, რომელთა პარალელურ-ვექტორული არქიტექტურის საშუალებით შესაძლებელი გახდა კომპიუტერული სისტემების პროდუქტიულობის ზრდის ტემპის მკვეთრად გაზრდა. გასული საუკუნის ოთხმოცდაათიან წლებში მოხდა ყველაზე შესამჩნევი ნახტომი ათობით მეგაჰერციდან, რომელიც ცოტა ხნის წინ არარეალური ჩანდა, დღეს საკმაოდ ნაცნობი გიგაჰერციდან.
თანამედროვე კომპიუტერები საშუალებას აძლევს ნებისმიერ მომხმარებელს ჩაეფლოს რეალისტური 3D თამაშების მშვენიერ სამყაროში, დამოუკიდებლად დაეუფლოს პროგრამირების ენებს ან ჩაერთოს სხვა სამეცნიერო და ტექნიკურ საქმიანობაში. მეხუთე თაობის კომპიუტერებში გამოთვლითი პროცესები საშუალებას გაძლევთ შექმნათ ნამდვილი მუსიკალური და კინემატიკური შედევრები ფაქტიურად მუხლზე.
თანამედროვე მეცნიერები ამტკიცებენ, რომ ელექტრონული კომპიუტერების მომავალი თაობა შორს არ არის, ფუნდამენტურად ახალი ტექნოლოგიების, მასალებისა და პროგრამირების ენების გამოყენებით. მოვა ფანტასტიკური მომავალი, სავსე საოცარი შესაძლებლობებით, რომელსაც ჭკვიანი მანქანები მისცემენ კაცობრიობას.
